De Green Deal Eiwitshift op ons bord: een terugblik en vooruitblik
Na 11 jaar neemt Sylke Jaspers het roer over van Kristof Rubens als beleidsadviseur bij het Departement Omgeving en trekker van de Green Deal Eiwitshift op ons bord. Samen blikken ze terug op de de weg die afgelegd is en kijken ze vooruit naar hoe de Green Deal in de toekomst een verschil kan blijven maken.
Hoe kijken jullie terug naar de eerste periode van de Green Deal Eiwitshift op ons bord?
Kristof: De Green Deal Eiwitshift op ons bord* heeft een grondige voorbereiding gekend. Door met heel wat spelers te praten uit de hele voedingsketen, van boer tot retailer, hebben we een alliantie opgebouwd en onderzocht hoe we de handen in elkaar kunnen slaan. We gingen niet alleen in gesprek met de klassieke ketenspelers, zoals productie, distributie en verwerking, maar ook met diëtisten, ngo’s en kennisinstellingen die niet automatisch mee in dat bad zitten, maar wel deel uitmaken van het brede voedselsysteem. Zo bouwen we een breed draagvlak uit. Ook in de samenwerkingen binnen de Vlaamse overheid hebben we de krachten weten te bundelen op vlak van voeding. We hebben het eerste jaar bijna volledig in corona-modus doorgebracht. Dat hield in dat we de partners niet fysiek konden samenbrengen. We merkten dat we de dynamiek misten om effectief stappen vooruit te zetten. Nu heb ik het gevoel dat we meer op stoom komen.
*In 2021 werd de 1e Green Deal in Vlaanderen gelanceerd: Eiwitshift op ons bord. Deze Green Deal heeft als doel de verhouding tussen dierlijke en plantaardige eiwitrijke producten in ons voedingspatroon te verbeteren. Trekker Kristof Rubens geeft dit najaar het roer over aan Sylke Jaspers als verantwoordelijke beleidsadviseur. Samen blikken ze terug op de successen die al zijn geboekt en kijken ze vooruit naar hoe de Green Deal in de toekomst een verschil kan blijven maken. Lees meer over de Green Deal Eiwitshift op ons bord.
Wat heeft de Green Deal Eiwitshift al kunnen betekenen?
Kristof: We hebben de eiwitshift benoemd en een gezicht gegeven. We hebben de doelstelling concreet gemaakt om van 60% dierlijke eiwitten en 40% plantaardige eiwitten naar 40% dierlijke en 60% plantaardige tegen 2030 te gaan in ons voedingspatroon. Ik denk dat we er in geslaagd zijn het begrip eiwitshift bij professionals en beleidsmakers sterker op de kaart te zetten.
Bovendien konden we de wetenschappelijke onderbouwing zowel op vlak van gezondheid als op vlak van milieu-impact robuust maken. Dankzij analyses en de hulp van milieu-experts werd het wetenschappelijke fundament van de voedingsdriehoek rond milieu verstevigd.
Sylke: Eén van de grote voordelen van deze Green Deal op dit moment is dat we alle spelers samen brengen. Spelers die elkaar niet automatisch tegenkomen in hun normale werking. Ik hoor uit gesprekken met de partners dat het deugd doet om in het netwerk andere spelers te zien die even geëngageerd zijn of die tegen dezelfde drempels aanlopen. Het gevoel niet de enige te zijn versterkt hun eigen project. Elkaar inspireren en samenwerkingsmogelijkheden verkennen is in deze ook erg belangrijk. We kunnen het niet alleen, maar we kunnen elkaar wel versterken. In ons voortgangsrapport geven we een blik op wat de verschillende partners hebben gerealiseerd. Op onze website lees je ook meer over de specifieke verhalen en ervaringen van de partners.
Hoe kan de overheid de eiwitcultuur dan veranderen?
Sylke: Het departement Omgeving neemt vanuit de Green Deal vooral een een faciliterende rol op. We brengen verschillende spelers samen en bieden zo een helikopterzicht op wat er leeft in de verschillende sectoren en streven ernaar van één plus één drie te maken. Door het vooropstellen van een target en daar een draagvlak rond te creëren, maken we de markt duidelijk waar we naartoe willen. Het is een brede doelstelling waar elke speler hun eigen rol in kan bepalen. De richting is duidelijk, de weg ernaar toe laat zeker nog veel eigenheid en eigen initiatief toe. Dat kan dé sterkte zijn van dit netwerk. Momenteel zetten we ook werkgroepen op om onze ambities nog meer in concrete acties om te zetten. Dit doen we aan de hand van "Voedselroutines", een concept waarmee we voedingskeuzes van consumenten kunnen ontleden. Voedselroutines bestaan uit drie bouwblokken: voedselvaardigheden, voedselomgeving en eiwitcultuur. Binnen elke werkgroep werken we rond één van deze bouwblokken en zoeken we manieren om dit samen aan te pakken.
Kristof: Een eiwitcultuur gaat over onze tradities en gewoontes rond voeding en de normen en waarden die we koppelen aan het eten op ons bord. We zoeken naar een manier om op een wervende wijze te spreken over de eiwitshift zodat het aansluit bij de leefwereld van onze burger.Op dit moment ontwikkelen we een soort van basisnarratief om de eiwitshift dichter tot bij onze burger te brengen. Dit doen we opnieuw niet alleen, maar samen.
Wat is jullie blik op de toekomst van de eiwitshift?
Sylke: Hoewel de Green Deal Eiwitshift op ons bord op zijn einde loopt in 2025, is het de bedoeling dat onze ambities deze einddatum overstijgen. De inzichten die we opdoen, het narratief dat we uitdragen en de monitoring die we opzetten in de Green Deal kunnen daarna blijvend worden ingezet.
Kristof: Als ik wat uitzoom staan we voor uitdagende tijden voor wat betreft het voedselsysteem. We hebben geen tijd op overschot, we moeten nu keuzes maken. Dus het is alle hens aan dek op meerdere beleidsniveaus en je ziet gelukkig ook heel wat beweging. Kijk maar naar de Farm 2 Fork Strategie van Europa en de manier waarop we, door globale conflicten, ons voedselsysteem in vraag moeten stellen.
Het is nu het moment om een versnelling hoger te schakelen: behouden wat goed is en een transitie versnellen waar het nodig is.
Op 21 oktober organiseert Next Food Chain een studiedag rond de eiwitshift in Vlaanderen. Wat is het belang van zo’n studiedag met netwerkmomenten en verschillende sprekers?
Sylke: Het is een moment en een plek voor kruisbestuivingen. De studiedag biedt de kans om, naast het bijleren over de verschillende aspecten van eiwitten en de eiwitshift, elkaar te leren kennen en samenwerkingsmogelijkheden te ontdekken. De organisaties die we hier ontmoeten hebben super veel innovatie-ervaring en -potentieel. Ze beschikken over kennis en marketinginzichten waar we veel van kunnen leren.
Kristof: Een dag ondergedompeld worden in het thema is natuurlijk een heel grote cadeau voor iedereen die bezig is of wil zijn met de eiwitshift. De studiedag is een belangrijk moment, want daar worden niet alleen inzichten vanuit de Vlaamse of Belgische keten gedeeld, maar ook uit Nederland worden goede voorbeelden gehaald. Bij het samenbrengen van alle spelers binnen de Green Deal moesten we tijdens de covid-periode terugvallen op digitale meetings en workshops. Fysieke bijeenkomsten als de studiedag van Next Food Chain zijn erg belangrijk om het thema levend te houden en om de kennis en inzichten met elkaar uit te wisselen. Het is een grote meerwaarde om Next Food Chain aan boord te hebben bij de Green Deal, dankzij haar samenwerkingen met een hele hoop partners. De inzichten van al die verschillende partners kunnen tijdens de studiedag verrijkt worden en door samen te werken kunnen we stappen vooruit zetten. We kijken er alvast naar uit!
