Zo wordt Vlaanderen een innovatieve hotspot in de eiwittransitie!
Minister Jo Brouns wil van Vlaanderen een hotspot maken op vlak van kennis, productie en verwerking van nieuwe eiwitten. Wat moet er gebeuren om die ambitie te realiseren? Twintig experts, van de overheid, uit de academische wereld, de ondernemerssector en vzw’s, deelden hun inzichten rond het thema innovatie. Wij bundelden ze tot 8 concrete aanbevelingen.
‘Hoe scoort Vlaanderen als hotspot in de eiwittransitie?’ De experts die we bevroegen geven ons gewest gemiddeld een vijf op tien. Ze zien in Vlaanderen heel wat initiatieven, maar pas wanneer die voldoende ondersteuning krijgen om volop te groeien, kunnen we een echte hotspot voor onderzoek worden. Uit hun feedback verzamelden we acht aanbevelingen waarmee ons gewest echt het verschil kan maken.
1) Giet de Vlaamse ambitie in een wervend verhaal
Want dat de eiwittransitie in Vlaanderen leeft is duidelijk voor wie eraan meewerkt. Maar een wervend verhaal dat een ruimer publiek enthousiasmeert ontbreekt. Ligt het aan onze Vlaamse bescheidenheid? Willen we ons op de kaart zetten als belangrijke eiwitspeler, dan moeten we ons talent en onze innovaties beter verkopen.
2) Lanceer thematische oproepen met ruimte voor langetermijnprojecten
Want er zijn weliswaar oproepen en subsidies die de eiwittransitie kunnen ondersteunen. Maar er is veel concurrentie tussen academici voor kleine potjes. Bovendien bemoeilijkt de versnippering tussen niveaus en instanties de zoektocht naar financiële middelen. Vaak is de looptijd van subsidies ook te kort om cruciaal langetermijnonderzoek te ondersteunen.
3) Bied pioniers en start-ups structurele ondersteuning
Want start-ups zijn extreem belangrijk in een innovatief ecosysteem. Maar om te kunnen groeien en opboksen tegen - wereldwijde - concurrentie, moeten ze voldoende financiering vinden en snel kunnen schakelen. Wat niet evident is in een regio die, aldus enkele geïnterviewden, geen start-upcultuur heeft en waar het vaak te traag gaat en we te voorzichtig zijn.
Benieuwd naar welke inspirerende start-ups er in de eiwitsector actief zijn? Tijdens het Eiwitfestival op 12 december werd De Eiwitchamp 2023 verkozen!
4) Help (piloot)faciliteiten uitbreiden met personeel en up-to-date materiaal
Want bedrijven en onderzoekers hebben gespecialiseerde machines nodig om hun innovaties te testen en bij te sturen. Alleen hebben ze vaak niet de middelen om dergelijke infrastructuur aan te kopen. In theorie kunnen ze voor die tests terecht bij heel wat (piloot)faciliteiten in Vlaanderen. Maar in de praktijk blijken die faciliteiten vrij duur te zijn, ze beschikken niet altijd over de nieuwste machines en hebben te weinig personeel om experimenten te begeleiden.
5) Stimuleer een brain gain en maak het makkelijker om talent uit het buitenland aan te werven
Want de war for talent woedt ook in de eiwitsector, er zijn meer posities dan kandidaten. Daarom kijken onderzoeksinstellingen en bedrijven vaak over de landsgrenzen. Maar werknemers aanwerven uit het buitenland, en zeker van buiten Europa, is een moeilijk en traag proces in een land met strenge, onder andere fiscale, regels.
6) Bied studenten en zij-instromers gespecialiseerde opleidingen, begeleid hen naar de juiste stagebedrijven
Want de eiwittransitie leeft sterk bij studenten. Zij kunnen opleidingen volgen die aanleunen bij innovatieve eiwittechnologieën, maar echt gespecialiseerd onderwijs ontbreekt. Ook voor volwassenen en zij-instromers die hun kennis willen bijschaven of up-to-date houden, zijn gespecialiseerde vormingen essentieel. Stages zijn dan weer waardevol om tussen student en bedrijf enerzijds nieuwe kennis en anderzijds relevante ervaring uit te wisselen.
7) Pas de wetgeving rond goedkeuring van nieuwe producten aan
De verordening Novel Foods reguleert de goedkeuring van nieuwe voedingsmiddelen in Europa. Zo’n wetgevend kader is belangrijk. Maar het goedkeuringsproces botst op grenzen: het is erg traag, onzeker en zeer duur, waardoor enkel de grootste spelers zich eraan wagen. Willen we voorkomen dat veelbelovende initiatieven naar Azië en Amerika trekken, dan moeten deze frustraties aangepakt worden.
8) Ondersteun samenwerkingen
Want de krachten bundelen kan een wereld van verschil maken. Er is al veel goede wil om met andere partijen aan de slag te gaan. Maar tegelijk zijn er een stevige concurrentiedruk en non-disclosure agreements. De overheid kan samenwerkingen ondersteunen rond fundamentele projecten waarbij resultaten bijvoorbeeld tijdens de duur van het project enkel gedeeld worden met de partners, maar achteraf wel openbaar gemaakt worden.
We willen graag iedereen bedanken die deelnam aan de interviews en de workshop op 10 oktober 2023. Meer achtergrond over deze doelstellingen kan gevonden worden in deze whitepaper.
